Gorski vijenac (u prvom izdanju: Gorskıй vıenacъ) je refleksivno-herojska poema u obliku narodne drame Petra II Petrovića Njegoša nastala u doba srpskog romantizma.



Njegoš je u „Gorskom vijencu“ ispleo čitavu crnogorsku istoriju opevao najvažnije događaje iz prošlosti od vremena Nemanjića do početka XVIII veka naslikao svakodnevni crnogorski život njihove praznike i skupove dao narodne običaje verovanja i shvatanja prikazao susedne narode Turke i Mlečane. U stvari u „Gorskom vijencu“ u njegovih 2819 stihova (deseteraca izuzev jedne umetnute pesme u devetercu i jedne tužbalice u dvanaestercu) našla su mesto tri sveta tri civilizacije koje su se dodirivale i preplitale na crnogorskom tlu. Prva je crnogorska herojsko-patrijarhalna civilizacija čiji je najviši izraz klasična Crna Gora. Druga turska orijentalno-islamska civilizacija i treća zapadnoevropska civilizacija koju oličavaju Mlečani. Toj otvorenosti prema drugim narodima i kulturama kojoj nije stala na put ni činjenica što su ti narodi bili iskonski neprijatelji Crne Gore treba dodati i drugu otvorenost speva otvorenost prema prirodi i kosmosu. Ona dobija različite oblike od folklornih posmatranja nebeskih prilika preko makrokosmičkih vizija vladike Danila do razmišljanja igumana Stefana o kosmičkom poretku u kojima se hrišćanska tradicija dodiruje s modernim prirodnonaučnim predstavama.



Luča mikrokozma

Luča mikrokozma je poema Petra II Petrovića Njegoša nastala u proleće 1845 koja pripada epohi romantizma. Prvo izdanje je objavljeno u Beogradu iste godine.

U ovom filozofsko-religijskom spevu duša vođena „iskrom božanstvenom traga za uzrocima čovekovog pada sa neba i lepotom božanstva. Pesnik opisuje kosmičҝe i rajske predele kao i Sataninu pobunu protiv Boga koja je dovela do izgnanstva čoveka na Zemlju.