MALI PARIZ

je dodato u korpu

MALI PARIZ

RADOVANOVIĆ ANĐELKA
  • Izdavač: KNJIŽEVNA OMLADINA SRBIJE
  • Godina izdanja: 2016
  • ID: 528
  • RSD 495.00

    Nema na stanju

U svojoj dugogodišnjoj istoriji Srbi su imali više dinastija: - Nemanjiće Kotromaniće Lazareviće Brankoviće Crnojeviće Petrović - Njegoše Karađorđeviće i Obrenoviće.

Međutim ni jedna srpska dinastija nije istoriografski obrađena ni u celini ni u pojedinostima. Ne može se reći da većina naših vladara nema urađene biografije ali se ni jedan istoričar nije usudio da ih pretoči u dinastijsku istoriju odnosno da prouči pojave koje na razne načine prate vladare jednog doma - dvor dvorska pravila dvorske ustanove svakodnevni život članova vladarskog doma znake vladarskog dostojanstva čin miropomazanja i krunisanja vladarevu vlast i zvanja (Knez Kralj Car Vožd Despot) vladarevu garderobu i lične predmete presto nasleđivanje prestola prestolonaslednika namesništvo porodično imanje vladarsku ideologiju politički život uticaj žena i slično.



U romanu Mali Pariz'' ( staro ime za Šabac) Anđelke Radovanović pratićete sve te pojave vezane za dinastiju Obrenović konkretno za život porodice Jevrema Obrenovića najmlađeg brata Kneza Miloša Obrenovića rođenog 1790. u Dobrinji.



Naime vladalački dom Obrenovića ulazi u red najzaslužnijih porodica u celokupnoj našoj prošlosti. Na prestolu Kneževine i Kraljevine Srbije sedeli su 72 godine. Bili su vladari Srbije u dva perioda (1815 - 1842 i 1858 - 1903).

U prvom periodu vladavine Obrenovića (1815 - 1842) i početkom drugog (1858 - 1860) na prestolu su bili Kneževi iz Miloševog ogranka a potom od 1868. do 1903. potomci Jevrema Obrenovića. Prvi su nosili samo titulu Kneza dok su drugi stekli kraljevsko zvanje.

Obrenovići su dali srpskom rodu pet vladara:

Kneževe: Miloša (1815-1839 1858-1860) Milana (1839) i Mihaila (1839-1842 1860-1868) i

Kraljeve: Milana(1868-1889) i Aleksandra(1889-1903).

Inače su Obrenovići bili veliki tvoritelji i graditelji. Za vreme njihove vladavine Srbija je postigla velike uspehe - postala je država vazalna (1830) nezavisna (1878) Kraljevina (1882) uz ne mala teritorijalna proširenja. Bila je pravna i ustavno uređena država.

Knjaz Miloš - osnivač dinastije zaslužan je za izdavanje prvog srpskog bukvara koji je finansirao iz sopstvenih sredstava i koji je izdat 1838. godine. Bukvar je za štampu pripremio Vuk Stefanović Karadžić čime je Srbija dobila svoje pismo i zvaničan srpski jezik.

Takođe u periodu vladavine Obrenovića po pozivu Kneza Miloša u Srbiju počeli su da dolaze lekari profesori i inženjeri iz sveta.

Prva knjižara otvorena je 1827. ( Gligorije Vazarević kod Saborne crkve).

Sa radom je počelo 1859. Narodno Pozorište koje je izgrađeno pre svega ličnim sredstvima Kneza Mihaila uz učešće Kralja Milana i Kapetana Miše Anastasijevića.

Prva biblioteka osnovana je 1815. pri Knjaževskoj kancelariji a biblioteka u Beogradu je osnovana 1838. kao začetak Narodne biblioteke. Za narodnu biblioteku na Kosančićevom vencu Knez Mihailo je dao na raspolaganje svoj plac.



Kao Karlovci iz „Đačkog rastanka“ tako je i u srcu autorke Anđelke Radovanović Šabac nekadašnji Mali Pariz pronašao svoje gnezdo. Grad prikazan u patinastom koloritu u vreme obnove i procvata vraća nas u davna vremena velikih radikalnih promena u doba Jevrema Obrenovića koji menja fizionomiju jedne turske kasabe u evropski napredan grad. Šabac postaje sinonim prosvećenosti kulture i razvijenosti u svakom smislu.

Autorka proživljava sa Jevremom sve njegove dileme trvenja sa Milošem želju za samostalnošću i padovima tvoreći od njega junaka od krvi i mesa nesavršenog a idealnog. Njeno patriotsko osećanje je snažno i oličeno u svakoj pori Jevremovog bića i njegove porodice.

Ta ljubav je prisutna u potezima kojima oslikava Anku ( Jevremovu ćerku koja je bila pisac i čiji su prevodi bili prvi književni radovi jedne žene u Srbiji 1836. godine.) i njenu raspolućenost između starog i novog vremena Istoka i Zapada. Duhom bliža modernom a korenima zaglibljenim u obrevićevski kal Anka je kao duboko tragična bila predodređena da nagovesti propast Obrenovića.